تا امروز حتماً بارها نام فیبر نوری به گوشتان خورده و تبلیغات یا سروصدای آن را در جاهای مختلفی شنیدید. اما احتمالاً بسیاری از شما دقیقاً نمیدانید که فیبر نوری چیست، نام آن از کجا میآید یا اصلاً چه مزایایی نسبت به خطوط تلفن عادی دارد. در این مقاله به طور کامل و دقیق تفاوت فیبر نوری با خطوط تلفن یا همان خطوط مسی قدیمی را بررسی میکنیم که شامل تاریخچه هر دو فناوری بههمراه ویژگیهای خاص هرکدام میشود.
چنانچه فیبر نوری را نمیشناسید، میخواهید اطلاعات کاملتری درمورد آن کسب کنید و یا قصد تهیه سرویس فیبر نوری برای خانه یا محل کار خود را دارید، ادامه این محتوا را از دست ندهید.
فهرست محتوا
تاریخچه خطوط تلفن
همانطور که میدانید خطوط اینترنت ADSL دقیقاً با خطوط تلفن مسی یکسان است و هر دو از یک کابلکشی برای عبور اطلاعات استفاده میکنند که همین موضوع به خودی خود یک چالش و اشکال بهشمار میرود. اگر بخواهیم به زمان اختراع تلفن برگردیم باید گذر زیادی در زمان کنیم، یعنی سال 1875 که گراهام بل برای اولین بار تلفن را ساخت. اما خطوط مسی تلفن که امروزه همچنان مورد استفاده قرار میگیرند از حدود 15 سال بعد از اختراع یعنی 1890 تا 1900 در کل دنیا فراگیر شد.
ویژگیهای خطوط مسی تلفن
اگرچه شاید امروزه با حضور فیبر نوری، ارتباطات بیسیم و شبکههای تلفن همراه کمتر کسی به ویژگیهای خطوط تلفن توجه کند، با این حال این سیمکشی قطعاً مزایا و ویژگیهای زیادی بههمراه داشته که توانسته اکنون با بیش از 1 قرن عمر همچنان مورد استفاده قرار بگیرد. برخی از ویژگیهای مهم خطوط مسی عبارتند از:
- یک سیمکشی واحد برای ارتباط تلفنی و اینترنت در خانه
- همواره روشن، متصل و آماده استفاده
- مناسب برای کاربران خانگی در زمان خود که دانلود برای آنها مهمتر از آپلود بود
- بسیار ارزانتر و کمهزینهتر، چه برای شرکت ارائهدهنده و چه برای کاربر عادی
چالشهایی که باعث شدند سیم مسی دیگر کافی نباشد
با پیشرفت فناوری و تکنولوژیهای مربوط به ارتباطات ما انسانها وارد دنیای جدیدی شدیم که تقریباً با ظهور اولین تلفنهای هوشمند نیز همراه بود. کمکم ارتباطات بیسیم اوج گرفتند و سریعتر از ADSL شدند، هزینه آنها مقرونبهصرفه بود و البته مهمتر از همه، همچنان برای برخی نیازها کافی نبودند. کسانی که تولید محتوا میکردند، در شبکههای اجتماعی فعال بودند یا بهصورت دورکاری استخدام شدند نیاز به سرعت بالاتری داشتند.
بنابراین در چنین زمانی احساس نیاز برای اینترنت پرسرعت بهوجود آمد و طولی نکشید که متخصصان از فناوریهای شگفتانگیزی مثل Point to Point، فیبر نوری و نسلهای جدید شبکه تلفن همراه مثل 5G رونمایی کردند. این تکنولوژیها دقیقاً همان چیزی بودند که مردم نیاز داشتند و توانستند در زمانی کوتاه جایگزین مناسبی برای بستر کابلهای مسی شوند.
ظهور فیبر نوری
شاید باورش برایتان سخت باشد اما ایده فناوری فیبر نوری نیز از ابتدا در ذهن گراهام بل، همان خالق تلفن شکل گرفت. او حتی توانست دستگاهی بسازد که امروزه با نام RadioPhone شناخته میشود، این دستگاه با ارسال پرتو نوری میتوانست صدا را انتقال دهد که در آن زمان واقعاً حیرتانگیز بود. اما چون نهایت برد آن 200 متر بود مورد استقبال مردم قرار نگرفت و خیلی سریع با شکست مواجه شد.
با این حال ایده فیبر نوری امروزی از شخص به نام کائو مطرح شد که در سال 1966 و با انتشار یک مقاله علمی، اعلام کرد که انتقال اطلاعات با نور و فیبر نوری میتواند بهمراتب سریعتر از کابلهای مسی یا ارتباطات رادیویی باشد. در این شرایط تنها چالش باقی مانده جنس شیشه بود، آنها به الیاف خاصی از شیشه نیاز داشتند که اطلاعات را با کمترین افت نوری عبور دهد.
در نهایت نیز طولی نکشید که این الیاف شیشهای ساخته شدند و شرکتهای مطرح دنیا توانستند تا سال 1985 حدود دو میلیون کیلومتر کابل فیبر نوری را در سراسر دنیا استفاده کنند. کابلهایی که با سرعتی باورنکردنی اطلاعات را عبور میدانند و به معنای واقعی داده در آنها با نور منتقل میشد.
فیبر نوری چه برتریتهایی نسبت به خط تلفن دارد؟
تا اینجای مقاله قطعاً حدسهایی درمورد تفاوت فیبر نوری با خطوط تلفن دارید که احتمالاً بیشتر آنها هم درست باشند. با این حال روی کاغذ و در دنیای اعداد و ارقام تفاوتهای خیلی بزرگی میان این دو فناوری است. چرا که رسماً داریم از تفاوت میان سرعت نور و سرعت عبور برق از مس صحبت میکنیم. در ادامه برخی از مهمترین ویژگیها و برتریهای فیبر نوری نسبت به خطوط تلفن را نام میبریم:
- پهنای باند و سرعت انتقال اطلاعات خیلی بیشتر (حدود 24 مگابیت در سیم مسی و چند گیگابیت در فیبر نوری)
- امکان استفاده در فواصل زیاد بدون افت سرعت یا از بین رفتن اطلاعات
- پایداری خیلی زیاد بهواسطه نویزپذیری کمتر
- سرعت آپلود و دانلود متقارن یا برابر (بهطور تقریبی)
- امنیت بالاتر (شنود در سیمهای فیبر نوری تقریباً غیرممکن است)
- دوام خیلی بیشتر و به همین واسطه هزینه نگهداری کمتر
وضعیت فیبر نوری در کشور؛ آمار کنونی و وعدهها
باتوجه به تفاوت فیبر نوری با خطوط تلفن احتمالاً شنیده باشید که پروژه فیبر نوری در کشور درحال گسترش است و سازمانهای مربوطه قصد دارند این فناوری را به تمام خانهها برسانند. طبق آماری که اکنون در دسترس قرار دارد بیش از 8 میلیون خانوار تحت پوشش این سرویس هستند که فقط حدود 500 هزار نفرشان از آن استفاده میکنند. همچنین وزارت ارتباطات پوشش 20 میلیون خانوار را تا پایان سال 1404 وعده داده که اگر محقق شود آمار خیلی مثبتی بهشمار میرود.
سخن پایانی
همانطور که متوجه شدید وقتی صحبت از تفاوت فیبر نوری با خطوط تلفن باشد، حرف زیادی باقی نمیماند و فیبر نوری با قاطعیت برتر از سیمهای مسی خواهد بود. اما تاکنون مسائلی مثل هزینه راهاندازی پروژه، عدم استقبال برخی از قشرها و انحصاری بودن بسیاری از زیرساختها باعث شده تا این موضوع بسیار کندتر از حد انتظار پیش برود. با این حال با گسترش پوشش آن در کشور مطمئن باشید ایران وارد عصر جدیدی از تکنولوژی و شبکه میشود که میتواند مزیتهای بسیار زیادی برای مردم و کشور بههمراه داشته باشد.
سوالات متداول
سرعت کابلهای فیبر نوری در عمل چقدر هستند؟
اگرچه در تئوری و روی کاغذ سرعت اینترنت فیبر نوری باید چند گیگابیت در ثانیه باشد، اما در عمل و در ایران هر شرکت ارائهدهنده عددهای متفاوتی را بیان میکند. برای مخابرات این عدد بین 20 تا 300 مگابیت اعلام شده.
چه شرکتهایی در ایران اینترنت فیبر نوری ارائه میدهند؟
شرکتهای زیادی هستند که در ایران سرویس اینترنت فیبر نوری را به کاربران خود ارائه میدهند، اما در معرفی برخی از مشهورترین آنها میتوان به مبین نت، مخابرات، آسیاتک، شاتل و ایرانسل اشاره کرد.
چطور بدانیم منطقه ما تحت پوشش است یا نه؟
کافیست وارد وبسایت iranfttx.ir شوید و با وارد کردن آدرس یا کد پستی خود از پوشش منطقه موردنظر اطمینان حاصل فرمایید.
چطور باید درخواست دریافت این سرویس را انجام دهیم؟
اگر منطقه شما هنوز تحت پوشش نیست باید از همان وبسایت iranfttx.ir اقدام به ثبت درخواست پوشش کنید. اما اگر محله شما تحت پوشش است و نیاز به سرویس دارید، باید از وبسایت اپراتور انتخابی خودتان اقدام فرمایید.
